Fahri Konsolosların Rolü

Konsolosluk kurumlarının tarihi çok eskilere dayanır.

Bunu 4 döneme ayırabiliriz.

1. Antik çağlar dönemi : Konosoloslar, eski Yunan site devletleri arasında hukuksal ve

siyasal konularda aracılık ederlerdi.

2. Yargıç Konsolos Dönemi : Haçlı seferleriyle 1200’lü yıllardan sonra ticaret alanında  ortaya çıkan gelişmeler konsolosluk sistemini güçlendirmiştir. Koloni üyelerince seçilen “Tacir Yargıç ve Yargıç Konsoloslar”, kolonilerdeki halk ile tacirler arasındaki  anlaşmazlıkları çözüme bağlamakla görevliydi.

3. 16. Yüzyıldan sonraki dönem: Modern devlet kavramının ortaya çıkmasıyla, “Konsolos”, koloni devletlerinin uyrukluk bağıyla bağlı oldukları devlet tarafından  atanan ve o devletin temsilcisi olan bir görevli sıfatını kazanmıştır.

4. Çağdaş Anlamda Konsolosluk: Konsolosluk işlevlerinin, diplomatik görevlerden kesin  olarak ayrıldığı dönemdir. 18. yüzyıldan itibaren sanayi alanında ortaya çıkan önemli  gelişmeler çerçevesinde hükümetler konsolosluk kurumuna önem vermeye başlamışlar  ve bugünkü  yapılanmalar ortaya çıkmıştır.

Uluslararası Kamu Hukukunun  temel aktörü olan devletler arasında “Diplomatik” ilişkilerin yanı sıra “Konsolosluk” ilişkileri  de kurulmaktadır. 24 nisan  1963 tarihinde düzenlenen  “Konsolosluk  İlişkileri Hakkında Viyana Sözleşmesi”, tüm taraf ülkeler arasındaki konsolosluk İlişkilerinin kurulmasında esas alınan yegane sözleşme olarak kabul edilmektedir.  Bu sözleşmenin üçüncü bölümü fahri konsoloslarla ilgili hükümlere yer vermektedir. Buna göre, kabul eden devlet, fahri konsoloslukların bulunduğu binaları herhangi bir işgale ve hasara karşı korumak zorundadır. Konsolosluklar özel hizmetler dışındaki her türlü vergiden muaftırlar. Konsolosluğa ait kağıt ve belgelerin dokunulmazlığı vardır, ancak kendilerinin dokunulmazlığı yoktur.

Fahri Konsoloslar;Resmî olarak elçi olmayan ancak ülkelerin cumhurbaşkanları ve dışişleri bakanları tarafından seçilip onaylanan kişilerin yürüttükleri gönüllü bir meslek dalıdır. Bir büyükelçi gibi çalışmakta ve bu görevleri sonucunda ücret almamaktadırlar. Hattâ, temsil ettiği ülkenin adını duyurmak için organizasyon düzenleyerek cebinden para da harcar, bu nedenle fahri konsoloslar, saygın ve zengin kesimdeki kişilerin yürüttükleri bir görevdir,bir anlamda "prestij" getiren bir unvandır.

Konsolosluk görevlerini üstlenenler,

• Devletler Hukukunca kabul edilen sınırlar çerçevesinde gönderen Devlet’in ve bu Devlet’in uyruğu bulunan gerçek ve tüzel kişilerin çıkarlarını kabul eden Devlet’te korumak;

• Gönderen Devlet ile kabul eden Devlet arasında ticari, ekonomik, kültürel ve bilimsel ilişkilerin gelişmesini kolaylaştırmak ve onlar arasındaki dostluk ilişkilerini teşvik etmek;Kabul eden Devlet’in ticari, ekonomik,kültürel ve bilimsel, hayat şartları ve gelişmeleri hakkında, her türlü kanuni yollarla bilgi edinmek ve bu hususlarda gönderen Devlet hükümetine rapor ve ilgili kişilere bilgi vermek;

• Gönderen Devlet’in uyruğu bulunan gerçek ve tüzel kişilere yardım etmek; Gönderen Devlet tarafından bir konsolosluğa verilen ve kabul eden Devlet kanun ve düzenlemelerinin yasaklamadığı veya bu Devlet’in karşı çıkmadığı veya gönderen Devletle kabul eden Devlet arasında yürürlükte bulunan uluslararası anlaşmalarda belirtilen bütün diğer görevleri yapmak gibi görevlere sahiptir.

Bununla beraber, fahri konsoloslar, içinde bulundukları ülkenin geleneksel aktivitelerinden yaralanarak , sosyalleşebilir ve bu yolla faaliyet alanlarında daha etkili bir rol üstlenirler. Günümüzde yaklaşık 20.000 fahri konsolos ekonomik, kültürel ve sosyal alanlarda faaliyet göstermektedir.